Türkiye’de balıkçılık çoğu zaman tekneler, ağlar ve av miktarları üzerinden konuşuluyor. Oysa bu hikayenin kıyıda, mutfakta, pazarda, aile içinde ve kuşaklar arasında aktarılan başka bir yüzü daha var: Yıllar boyunca balıkçılığın doğal bir parçası sayıldığı için görünmez kalan kadın emeği.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kadın Balıkçılar Derneği tam da bu görünmezliği sorgulayan, aile ve yerel balıkçılık içinde kadınların bilgi, emek ve karar alma süreçlerindeki rolünü görünür kılmayı amaçlayan bir sivil toplum örgütü olarak çalışıyor.</li></ul>Dernek, kadınların balıkçılık ekosistemindeki yerini yalnızca sosyal adalet açısından değil mavi ekonomi, sürdürülebilirlik, kültürel miras ve gıda güvenliği bağlamında da ele alıyor. Kadın Balıkçılar Derneği fikrini ortaya atan ve yönetim kurulunda yer alan akademisyen Dr. Huriye Göncüoğlu Bodur, bu çok katmanlı yaklaşımın hem teorik hem de sahadaki en güçlü savunucularından biri.&nbsp;Akademik çalışmalarını uzun yıllardır aile balıkçılığı, toplumsal cinsiyet, kıyı toplulukları ve sürdürülebilirlik ekseninde sürdüren Dr. Huriye Göncüoğlu Bodur, bilimsel bilgi ile sahadaki deneyimi yan yana getiren bir dil kuruyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/11/4/1766040354458.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kadın Balıkçılar Derneği’nin kurucusu Dr. Huriye Göncüoğlu Bodur. "Mavi ekonomi" kavramı çoğu zaman büyük ölçekli yatırımlar, deniz turizmi ya da enerji projeleriyle anılsa da Göncüoğlu Bodur’a göre bu yaklaşım, aile ve yerel balıkçılık olmadan eksik kalıyor. Çünkü yerel balıkçılık yalnızca bir üretim biçimi değil; kültürel mirasın, ekosistem bilgisinin ve toplumsal dayanıklılığın devam etmesinde kritik pozisyonda.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Mavi ekonomi, deniz ve kıyı ekosistemlerini koruyarak ekonomik refah üretmeyi hedefleyen bütüncül ve kapsayıcı bir kalkınma yaklaşımı. Aile ve yerel balıkçılık bu çerçevede yalnızca gıda güvenliği açısından değil; kültürel mirasın korunması, ekosistem temelli yönetim ve toplumsal dirayet bakımından da merkezi bir yerde duruyor."</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2025/11/4/1766040389057.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Levrek pate.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kadınların rolü: Destekleyici değil, kurucu</h2>Aile balıkçılığı içinde kadınların rolü uzun yıllar "yardımcı" ya da "destekleyici" olarak tanımlandı. Oysa bugün bu tanımın hem yetersiz hem de indirgemeci olduğu daha net görülüyor. Kadınlar yalnızca balığın işlenmesi ya da satışıyla değil; bilgi üretimi, kriz yönetimi ve toplumsal örgütlenme ile de balıkçılığın sürdürülebilirliğine katkı sunuyor.Göncüoğlu Bodur’a göre kadınların en güçlü yanlarından biri, çoklu roller üstlenebilme ve belirsizliklere uyum sağlama becerisi. İklim krizi, balık popülasyonlarındaki azalma ve ekonomik dalgalanmalar karşısında kadınlar çoğu zaman alternatif yollar geliştiren ilk aktörler oluyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Kadınlar artı gelir kaynakları yaratma, ürün çeşitlendirme ve yerel gastronomi üzerinden katma değer üretme konusunda öncü. Aynı zamanda balıkçı aileleri arasında bilgi paylaşımını ve kolektif çalışma kültürünü ayakta tutan sosyal ağların da kurucuları."</blockquote>Ancak bu güçlü yanlara rağmen kadınlar hâlâ ciddi yapısal engellerle karşı karşıya. Bunların başında "görünmez emek" sorunu geliyor. Kadınların balıkçılığa katkısı çoğu zaman resmî kayıtlara yansımadığı için sosyal güvenceye, mülkiyet haklarına ve karar alma mekanizmalarına erişimleri sınırlı kalıyor.Bir diğer önemli engel ise denizle kurulan ilişkinin kültürel olarak “erkek işi” şeklinde kodlanması. Bu algı, kadınların kamusal alandaki varlığını sınırlandırırken genç kadınların sektöre ilgisini de azaltıyor. Böylece kuşaklararası aktarım zayıflıyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/11/4/1766040242105.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Lakerda, tarama, botarga, ançüezli tereyağ, kızarmış ekmek.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yerel gastronomi ve kültürel aktarım</h2>Kadın balıkçıların belki de en güçlü katkılarından biri, yerel gastronomi ve kültürel miras alanında ortaya çıkıyor. Mevsimsellik, tür çeşitliliği ve “ne zaman ne yenir” bilgisi, çoğu zaman yazılı olmayan ama gündelik pratiklerle aktarılan kolektif bir bilgi birikimine dayanıyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Aile balıkçılığı yapılan birçok yerde kadınlar hangi balığın ne zaman yeneceğini, hangi türlerin korunması gerektiğini ve hangilerinin sofraya taşınmasının ekosistem açısından daha doğru olduğunu biliyor."</blockquote>Bu bilgi yalnızca mutfakta kalmıyor; aynı zamanda av baskısını dolaylı olarak şekillendiriyor. Tuzlama, marine etme, kurutma ya da balıkla yapılan sebze yemekleri gibi yöntemler, balığın saklanabilirliğini artırarak gıda israfını azaltıyor. Kadın Balıkçılar Derneği de bu geleneksel yöntemlerin kayıt altına alınması&nbsp;ve görünür kılınması için çalışmalar yürütüyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/11/4/1766040272576.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Balık Bilaki<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kadın emeği ve sürdürülebilirlik</h2>Kadın emeği ile sürdürülebilir balıkçılık arasındaki ilişki, çoğu zaman gündelik kararlar üzerinden kuruluyor. Hangi balığın eve gireceği, hangisinin satılacağı ya da hangisinin bir sonraki sezona bırakılacağı gibi tercihler ekosistem üzerinde doğrudan etkiler yaratıyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Aşırı avcılığın kısa vadede aile bütçesine katkı sağlasa bile uzun vadede geçim güvencesini tehdit ettiğine dair farkındalık, kadın emeğini şekillendiren temel yaklaşımlardan biri."</blockquote>Bu yaklaşım, kadınları sürdürülebilirliğin "sessiz" ama etkili aktörleri hâline getiriyor.Aile balıkçılığında bilgi aktarımı çoğu zaman cinsiyetlendirilmiş hatlar üzerinden ilerliyor. Erkekler teknik bilgiyle, kadınlar ise işleme, saklama ve pazarlama bilgisiyle öne çıkıyor. Göncüoğlu Bodur’a göre bu durum her zaman eşitsizlik anlamına gelmiyor; aksine tamamlayıcı bir ekosistem yaratabiliyor.Akademik çalışmalarını sahayla birlikte yürüten Göncüoğlu Bodur, güven ilişkisine dayalı uzun soluklu bir temasın önemini vurguluyor. Akademi-sivil toplum işbirliğini dönüştürücü kılan şey de tam olarak bu süreklilik.<img src="https://images.aposto.com/2025/11/4/1766040296186.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.77" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şef Seray Özer'den kaymaklı ayva tatlısıDr. Huriye Göncüoğlu Bodur’un genç kadınlara bir mesajı da var:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Balıkçılık yapmak isteyen ama aklında soruları olan genç kadınlara şunu söylemek isterim: Aklında sorular olması son derece doğal. Denizle, emekle ve belirsizlikle iç içe bir meslek balıkçılık. Deniz sevgisi, cesaret, bilinç ve dayanıklılık isteyen bir yol bu.Balıkçılık sanıldığı gibi yalnızca fiziksel güç ya da teknede geçirilen saatlerden ibaret değil. Tek bir doğru yol da yok. İşleme, pazarlama, gastronomi, kooperatifçilik, veri toplama, ekosistem izleme, kayıt tutma ya da yerel balıkçılık turizmi gibi pek çok farklı alan var bu ekosistemin içinde.Kendine sadece şu soruyu sorman yeterli: 'Ben bu balıkçılık ekosisteminin neresinde olmak istiyorum?' Eğer hâlâ yanıtını bulamıyorsan, Kadın Balıkçılar Derneği ile konuşmak için her zaman kapımız açık."</blockquote>

apéro

Balıkçılık çoğu zaman teknelerde balığın tutulduğu anlar üzerinden konuşuluyor. Oysa kıyıda, mutfakta ve aile içinde aktarılan bir bilgi ve emek alanı daha var. Kadın Balıkçılar Derneği fikrini ortaya atan akademisyen Dr. Huriye Göncüoğlu Bodur, mavi ekonomi, aile balıkçılığı, yerel gastronomi, kültürel miras ve kadın emeğinin sürdürülebilirlikle kurduğu ilişkiyi anlattı.

Levrek Pat ile ilgili hikayeler